Hoàng tử bé (XV)

Hành tinh thứ sáu rộng lớn hơn gấp mười lần. Ở đó có một ông già ngồi viết những pho sách đồ sộ:

- A! Một nhà thám hiểm đây rồi! - Ông ta reo lên khi trông thấy hoàng tử bé.

Hoàng tử bé ngồi xuống bên cái bàn và thở dốc. Một chuyến đi thật dài!

- Cháu từ đâu tới? - Ông già hỏi cậu.

- Cuốn sách to đùng này viết gì vậy? - Hoàng tử bé hỏi ngược lại. - Bác làm gì ở đây?

- Bác là nhà địa lí, - ông già trả lời.

- Nhà địa lí là gì?

- Đó là một nhà thông thái biết được vị trí các vùng biển, các dòng sông, các thành phố, các ngọn núi và các sa mạc.

- Như vậy thì hay quá, cuối cùng cũng có một công việc đúng nghĩa! - Hoàng tử bé nói. Rồi cậu đưa mắt nhìn quanh hành tinh của nhà địa lí. Cậu chưa bao giờ thấy một hành tinh hùng vĩ đến thế.

- Hành tinh của bác đẹp quá! Ở đây có biển không bác?

- Bác không thể biết được, - nhà địa lí trả lời.

- À! - Hoàng tử bé thất vọng. - Vậy còn núi?

- Bác không thể biết được, - nhà địa lí trả lời.

- Còn các thành phố, các dòng sông, các sa mạc thì sao?

- Bác cũng không thể biết được, - nhà địa lí trả lời.

- Nhưng bác là nhà địa lí mà!

- Chính xác, - nhà địa lí trả lời. - Nhưng bác không phải là nhà thám hiểm. Bác không có bất cứ một nhà thám hiểm nào. Nhà địa lí không phải là người đi đếm các thành phố, các dòng sông, các ngọn núi, các vùng biển, các đại dương và các sa mạc. Nhà địa lí quá quan trọng để mà đi rong. Ông ta không rời khỏi bàn làm việc. Ông ta ở đó đón tiếp các nhà thám hiểm. Ông ta phỏng vấn họ và ghi chép lại những gì họ kể. Khi có ai kể được những câu chuyện hấp dẫn, nhà địa lí sẽ cho điều tra về đạo đức của người đó.

- Tại sao? - Hoàng tử bé hỏi.

- Bởi vì một nhà thám hiểm nói dối sẽ gây ra tai hoạ cho các cuốn sách địa lí. Một nhà thám hiểm uống rượu quá nhiều cũng vậy.

- Tại sao?

- Bởi vì người say thấy một thành hai. Như vậy nhà địa lí sẽ đánh dấu hai ngọn núi vào chỗ chỉ có một.

- Cháu biết một người có thể là nhà thám hiểm tồi, - hoàng tử bé nói.

- Có thể lắm. Do đó, khi đạo đức nhà thám hiểm có vẻ tốt rồi, người ta sẽ điều tra về khám phá của ông ta.

- Người ta sẽ đi coi?

- Không. Như vậy rất rắc rối. Người ta sẽ yêu cầu nhà thám hiểm cung cấp bằng chứng. Ví dụ, nếu khám phá một ngọn núi cao thì ông ta phải đem về những hòn đá to.

Đột nhiên nhà địa lí trở nên xúc động:

- Còn cháu, cháu từ xa tới. Cháu là nhà thám hiểm. Cháu hãy mô tả cho ta biết hành tinh của cháu !

Nói rồi nhà địa lí quay sang gọt bút chì, cuốn sổ ghi chép đã mở sẵn. Trước tiên người ta viết lại lời kể của nhà thám hiểm bằng bút chì. Để viết bằng bút mực, người ta đợi đến khi ông ta trình ra bằng chứng.

- Thế nào? - Nhà địa lí hỏi.

- Ồ! Ở chỗ cháu, không có gì thú vị lắm, nó rất nhỏ, - hoàng tử bé kể. - Cháu có ba ngọn núi lửa. Hai ngọn đang hoạt động, còn một ngọn đã tắt. Nhưng ai mà biết được.

- Ai mà biết được, - nhà địa lí nói.

- Cháu còn có một bông hoa.

- Chúng ta không ghi chép gì về các bông hoa.

- Tại sao? Đó là thứ đẹp nhất!

- Bởi vì hoa là thứ phù du.

- “Phù du” nghĩa là gì?

- Sách địa lí là sách nghiêm túc nhất trong các loại sách, - nhà địa lí nói. - Chúng không bao giờ lỗi thời. Rất hiếm khi một ngọn núi đổi chỗ. Rất hiếm khi một đại dương cạn nước. Chúng ta chỉ ghi lại những thứ gì vĩnh cửu.

- Nhưng núi lửa có thể hoạt động trở lại, - hoàng tử bé ngắt lời. - “Phù du” nghĩa là gì?

- Núi lửa dù đã tắt hay hoạt động trở lại, với chúng ta không khác gì là một, - nhà địa lí nói. - Điều chúng ta quan tâm, đó là ngọn núi. Nó không hề biến đổi.

- Nhưng “phù du” có nghĩa là gì? - Hoàng tử bé lặp lại, trong đời cậu chưa hề bỏ qua bất cứ câu hỏi nào, một khi đã đặt ra.

- Có nghĩa là “mau chóng lụi tàn”.

- Bông hoa của cháu sẽ mau chóng lụi tàn?

- Dĩ nhiên rồi.

“Bông hoa của mình là thứ phù du, - hoàng tử bé lẩm bẩm, - và bạn ấy chỉ có bốn cái gai để chống chọi lại với cuộc đời. Còn mình thì đã để bạn ấy lại một mình ở nhà.”

Đó là lần đầu tiên cậu cảm thấy hối tiếc. Nhưng rồi cậu lấy lại tinh thần và hỏi:

- Bác khuyên cháu nên đi đâu?

- Tới Trái Đất, - nhà địa lí trả lời. - Ở đó nghe nói hay lắm…

Và hoàng tử bé lại ra đi, trong lòng miên man nghĩ về bông hoa của mình.